Nám da là gì? Nguyên nhân, các loại, dấu hiệu và cách điều trị

24/09/2025 |

Bạn có biết nám da không chỉ làm mất đi vẻ tươi sáng của làn da mà còn ảnh hưởng lớn đến sự tự tin và chất lượng cuộc sống? Những mảng tối màu, đốm nâu trên gương mặt dường như là “kẻ thù” của bất kỳ ai quan tâm đến nhan sắc. Vậy nám da thực sự là gì? Tại sao nó xuất hiện và liệu có cách nào để loại bỏ tận gốc hay không?

Nám da là gì?

Nám da là tình trạng rối loạn sắc tố phổ biến gây ra các mảng tối trên da, chủ yếu ở mặt. Nám hình thành khi melanin (sắc tố quyết định màu da) được sản xuất quá mức tại một số vùng da nhất định, kết quả là da xuất hiện các mảng tối màu không đều.  

Nám da chủ yếu tập trung ở mặt, đặc biệt là vùng má, mũi, trán và cằm. Nám thường không gây đau đớn hay nguy hiểm nhưng ảnh hưởng lớn đến thẩm mỹ và tâm lý của người bệnh.

Gương mặt nám thường xuất hiện nhiều mảng tối màu trên da

Nám da khác gì so với các bệnh lý về da thường gặp khác?

Đặc điểm Nám da Tàn nhang Đồi mồi
Nguyên nhân Thay đổi nội tiết tố, ánh nắng mặt trời tác động, yếu tố di truyền. Di truyền, ánh nắng mặt trời. Lão hóa, tiếp xúc nhiều với ánh nắng mặt trời.
Vị trí xuất hiện  Chủ yếu ở mặt: má, mũi, trán, cằm. Phân bố đều trên mặt, vai, lưng. Xuất hiện ở tay, mặt, vai, thường ở vùng tiếp xúc nhiều với ánh nắng.
Hình dạng Mảng hoặc đốm lớn, có ranh giới rõ ràng. Đốm nhỏ, tròn, kích thước đều, thường màu nâu nhạt hoặc đỏ nhạt. Đốm màu nâu, đen hoặc vàng nhạt, có hình dạng không đều.
Mức độ ảnh hưởng Gây mất thẩm mỹ, ảnh hưởng tâm lý, khó điều trị dứt điểm nếu không can thiệp kịp thời. Ít ảnh hưởng đến sức khỏe, thường dễ che phủ bằng mỹ phẩm hoặc làm mờ với sản phẩm đặc trị. Gây mất thẩm mỹ nhẹ, thường liên quan đến quá trình lão hóa tự nhiên của cơ thể.
Khả năng điều trị  Tùy loại (nám mảng, nám chân sâu), điều trị khó và cần kết hợp nhiều phương pháp. Dễ điều trị bằng mỹ phẩm hoặc liệu pháp y khoa đơn giản như laser. Điều trị đơn giản hơn, thường sử dụng laser hoặc các biện pháp làm sáng da cơ bản.

Chi tiết: Cách phân biệt nám và tàn nhang: Bí quyết điều trị hiệu quả

Nguyên nhân bị nám da mặt: Nội sinh và ngoại sinh

Nám da mặt hình thành do nhiều yếu tố, nó có thể đến từ bên trong cơ thể (nội sinh) hoặc do các tác động từ môi trường bên ngoài (ngoại sinh). Hiểu rõ nguyên nhân gây nám giúp bạn chọn được giải pháp điều trị và phòng ngừa hiệu quả hơn.

Nguyên nhân nội sinh 

Sự tác động/biến đổi của các yếu tố bên trong cơ thể có thể ảnh hưởng trực tiếp đến sự sản sinh melanin (sắc tố chính gây nám), cụ thể:

Rối loạn nội tiết tố: Sự biến đổi của hormone estrogen và progesterone sẽ kích thích sản xuất melanin quá mức gây ra các mảng sắc tố đậm màu trên da. Tình trạng này thường gặp ở:

  • Phụ nữ trong các giai đoạn nhạy cảm như mang thai, sau sinh, tiền mãn kinh,…
  • Người sử dụng thuốc tránh thai hoặc các liệu pháp liên quan đến hormone 

Yếu tố di truyền: Nếu trong gia đình có người bị nám da, nguy cơ cao bạn cũng có thể bị nám do sự di truyền về hoạt động sắc tố melanin. Theo thống kê của MedicalNewsToday có đến 50% người bị nám da cho biết họ hàng của họ cũng mắc bệnh này. 

Quá trình lão hóa: Khi làn da bị lão hóa, mất đi độ đàn hồi và khả năng chống lại các tác nhân gây hại, sắc tố melanin cũng dễ tích tụ hơn. 

Nguyên nhân ngoại sinh 

Các tác nhân từ môi trường và thói quen sinh hoạt của mỗi người cũng đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành nám trên da, cụ thể: 

  • Tia UV từ ánh nắng mặt trời: Tia UVA và UVB trong ánh nắng mặt trời kích thích da sản xuất melanin để bảo vệ nhưng khi sản sinh quá mức chúng lại gây nám da. Đây cũng là nguyên nhân hàng đầu làm trầm trọng thêm tình trạng nám, đặc biệt với người không sử dụng kem chống nắng.
  • Sử dụng mỹ phẩm không an toàn: Các sản phẩm chứa hóa chất độc hại, không rõ nguồn gốc gây mỏng da sẽ làm da dễ bị tổn thương hơn và tăng nguy cơ nám.

Căng thẳng và lối sống thiếu lành mạnh: Stress kéo dài, thiếu ngủ và chế độ ăn uống thiếu chất khiến cơ thể mất cân bằng cũng là nguyên nhân làm tăng sắc tố da. Việc tiêu thụ nhiều đồ ăn chứa đường, dầu mỡ và ít rau củ quả cũng ảnh hưởng đến sức khỏe da.

Nám da xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau

3 loại nám da thường gặp

Nám da được phân thành ba loại chính dựa trên đặc điểm, vị trí và mức độ xâm nhập của sắc tố melanin: nám mảng, nám chân sâu và nám hỗn hợp.

Nám mảng

Nám mảng là dạng phổ biến nhất, xuất hiện dưới dạng các mảng sắc tố lớn với màu nâu nhạt hoặc đậm. Loại nám này thường có ranh giới rõ ràng và chủ yếu tập trung ở vùng má, trán, cằm và mũi. Nguyên nhân chính gây nên nám mảng là tác động của ánh nắng mặt trời và sự rối loạn nội tiết tố, đặc biệt trong giai đoạn mang thai hoặc sau sinh.

Điểm đáng chú ý là nám mảng nằm ở lớp thượng bì (lớp ngoài cùng của da) nên tương đối dễ điều trị. Các phương pháp như sử dụng mỹ phẩm đặc trị, kem bôi chứa vitamin C/axit kojic và các liệu pháp nhẹ nhàng như peel da thường mang lại hiệu quả tốt.

Hình ảnh nám da mặt thành từng mảng lớn

Nám chân sâu

Nám chân sâu là loại nám nằm sâu trong lớp trung bì và hạ bì của da. Đặc điểm của nám chân sâu là các đốm sắc tố nhỏ, có màu nâu đậm hoặc đen, thường xuất hiện ở gò má, thái dương hoặc vùng xung quanh mũi. 

Nguyên nhân chính gây nám chân sâu là sự rối loạn nội tiết tố kéo dài hoặc yếu tố di truyền. Tia UV từ ánh nắng mặt trời và quá trình lão hóa cũng làm tình trạng này trở nên nặng hơn. 

Nám chân sâu ăn sâu vào các lớp da dưới nên việc điều trị thường khó khăn và mất thời gian hơn. Các phương pháp như laser, mesotherapy hoặc peel da hóa học chuyên sâu được sử dụng theo liệu trình để điều trị nám chân sâu.

Da sạm nám chân sâu sẽ rất khó điều trị nếu không có sự kiên trì

Nám hỗn hợp

Nám hỗn hợp là sự kết hợp giữa nám mảng và nám chân sâu, tạo thành các mảng sắc tố phức tạp, bao gồm cả mảng nâu nhạt và các đốm nâu đậm xen kẽ nhau. Loại nám này thường xuất hiện trên toàn bộ khuôn mặt, đặc biệt ở vùng má, mũi và trán.

Nám hỗn hợp là loại khó điều trị nhất, vì vừa có lớp nám nằm ở thượng bì dễ tác động, vừa có lớp nám ở trung bì và hạ bì cần các liệu pháp chuyên sâu. Điều trị nám hỗn hợp đòi hỏi sự kiên trì kết hợp giữa các phương pháp tự nhiên, mỹ phẩm đặc trị và công nghệ cao như laser hoặc lột da hóa học. 

Nám hỗn hợp là loại nám khó điều trị nhất nhưng vẫn có thể khỏi nếu áp dụng đúng phương pháp

Dấu hiệu nhận biết nám da

Theo các chuyên gia da liễu, hầu hết tình trạng nám da đều có thể nhận biết thông qua thăm khám trực quan. Dưới đây là một số dấu hiệu nhận biết nám da qua từng giai đoạn: 

  • Giai đoạn nhẹ: Xuất hiện các đốm nâu nhạt, nhỏ và rải rác trên da. Màu sắc nám thường không đồng đều, khó nhận biết nếu không quan sát kỹ. 
  • Giai đoạn trung bình: Đốm nám bắt đầu lan rộng thành các mảng lớn hơn, màu sắc đậm hơn và rõ ràng hơn. 
  • Giai đoạn nặng: Nám hình thành các mảng lớn, màu nâu đậm hoặc đen, có ranh giới rõ ràng.
Hình ảnh nám da mặt ở từng giai đoạn khác nhau

Ai dễ bị nám da? Độ tuổi và đối tượng rủi ro

Nám da không phải là tình trạng ngẫu nhiên mà thường gặp ở những nhóm đối tượng cụ thể như:

Độ tuổi dễ bị nám nhất (25–50 tuổi)

Trong giai đoạn này, cơ thể trải qua nhiều biến động về hormone, đặc biệt ở phụ nữ trong thời kỳ mang thai, sau sinh hoặc tiền mãn kinh. Chưa hết, lão hóa da bắt đầu xuất hiện từ sau 30 tuổi, khiến da dễ bị tổn thương hơn trước ánh nắng và các tác động khác.

Phụ nữ và nguy cơ cao hơn do nội tiết tố

Theo Viện Da liễu Hoa Kỳ, chỉ có khoảng 10% nám da xảy ra ở nam giới, phụ nữ có nguy cơ mắc nám da cao hơn gấp 9 lần so với nam giới do sự thay đổi nội tiết tố liên tục của cơ thể trong các giai đoạn nhạy cảm.  

Tại sao nam giới ít bị nám hơn nhưng không phải không có nguy cơ?

Nam giới ít bị nám hơn vì cấu trúc da khác biệt. Da nam giới dày hơn, nhiều collagen hơn và ít nhạy cảm hơn với tác động từ ánh nắng mặt trời. Điều này giúp họ ít bị nám hơn phụ nữ. Tuy nhiên nguy cơ mắc nám vẫn tồn tại nếu nam giới phải làm việc trong môi trường tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng và không sử dụng biện pháp bảo vệ da.

Cả nam và nữ giới đều có nguy cơ bị nám da nhưng tỷ lệ nữ giới mắc luôn cao hơn

Ảnh hưởng của nám da đến cuộc sống

Nám da không chỉ là vấn đề thẩm mỹ mà còn mang lại nhiều ảnh hưởng tiêu cực đến tâm lý, sinh hoạt hàng ngày và chất lượng cuộc sống. 

Ảnh hướng đến thẩm mỹ

Nám da khiến làn da không đều màu, xuất hiện các mảng hoặc đốm sậm màu trên khuôn mặt. Điều này làm giảm sự rạng rỡ và trẻ trung, đặc biệt khi nám ở mức độ trung bình hoặc nặng. Nhiều người cảm thấy không hài lòng với vẻ ngoài của mình, đặc biệt khi nám xuất hiện ở vùng dễ thấy như má, trán, mũi.

Tác động tâm lý

Nám da có thể khiến người mắc cảm thấy mất tự tin trong giao tiếp và các hoạt động xã hội. Việc tìm kiếm giải pháp điều trị và lo lắng về tình trạng nám da trở nên nặng hơn gây ra áp lực tâm lý lớn cho họ. Và khi không đạt được kết quả mong muốn trong điều trị có thể dẫn đến stress, làm tình trạng nám nặng thêm do căng thẳng ảnh hưởng đến nội tiết tố.

Ảnh hưởng đến sinh hoạt và công việc

Việc điều trị nám hay đơn giản là che đi những mảng nám trên gương mặt bằng mỹ phẩm khiến chúng ta mất rất nhiều thời gian, tiền bạc, ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống hàng ngày. Trong một số ngành nghề đòi hỏi ngoại hình, nám da còn có thể làm giảm cơ hội nghề nghiệp hoặc khả năng gây ấn tượng trong công việc.

Phương pháp điều trị nám da hiệu quả hiện nay

Điều trị nám da đòi hỏi sự kết hợp giữa phương pháp chuyên sâu và chăm sóc da đúng cách. Dưới đây là các phương pháp điều trị phổ biến và hiệu quả nhất hiện nay.

Điều trị y khoa 

Các phương pháp y khoa hiện đại tập trung vào việc loại bỏ sắc tố melanin và tái tạo làn da. Đây là lựa chọn phù hợp cho những trường hợp nám da nặng hoặc dai dẳng.

Laser và IPL (Intense Pulsed Light)

Đây là phương pháp trị nám phổ biến nhất, sử dụng tia laser hoặc ánh sáng xung mạnh để phá vỡ cụm sắc tố melanin sâu trong da, giúp làm mờ nám hiệu quả. Ưu điểm của laser và IPL là cho hiệu quả nhanh chóng chỉ sau 1-3 liệu trình, an toàn vì được thực hiện bởi các chuyên gia da liễu. 

Lột da hóa học (Chemical Peeling)

Đây là phương pháp sử dụng axit glycolic, axit salicylic hoặc axit trichloroacetic để loại bỏ lớp da chết, kích thích tái tạo da mới. Ưu điểm của lột da hóa học là có thể làm mờ nám bề mặt nhanh chóng, cải thiện cấu trúc da, giúp da sáng hơn. Tuy nhiên, phương pháp này có thể gây kích ứng hoặc bong tróc nếu không thực hiện đúng cách.

Sử dụng thuốc bôi kê toa

Một số loại thuốc bôi được các bác sĩ hay kê cho người bệnh bị nám là Hydroquinone (chất làm sáng da mạnh, ngăn chặn sự hình thành melanin) và Tretinoin (thúc đẩy tái tạo da, làm mờ nám và giảm nếp nhăn). Ưu điểm của thuốc bôi là có hiệu quả với tình trạng nám nhẹ đến trung bình, chi phí hợp lý hơn các liệu pháp công nghệ cao. 

Trị nám nội mạch gốc tế bào

Để tăng hiệu quả “tiêu diệt” nám, hiện nay tại Viện Thẩm Mỹ Thiên Hà đã nghiên cứu và phát triển ra giải pháp trị nám nội mạch gốc tế bào độc quyền. Phương pháp này là sự kết hợp của nhiều công nghệ Laser hiện đại như Laser Genesis kép, Laser công suất thấp với tế bào gốc tự thân của chính khách hàng, giúp rút ngắn thời gian điều trị, tránh tái nám, cho da khỏe mạnh, săn chắc, sáng bóng, trẻ hóa toàn diện. 

Tham khảo thêm chi tiết cách trị nám da tại: 19+ cách trị nám từ A-Z bạn nhất định phải biết

Phương pháp trị nám nội mạch gốc tế bào  tại Thiên Hà là sự kết hợp giữa công nghệ laser cao cấp và tế bào gốc tự thân

Mỹ phẩm đặc trị 

Sử dụng mỹ phẩm chứa các hoạt chất đặc trị (vitamin C, Niacinamide, Arbutin và Axit Kojic) là lựa chọn phổ biến cho những trường hợp nám nhẹ hoặc làm hỗ trợ cho các phương pháp y khoa. Ưu điểm của phương pháp này là có thể dụng tại nhà, tiện lợi, không cần kê đơn, phù hợp với nhiều mức độ nám khác nhau. 

Nên tham khảo ý kiến của chuyên gia da liễu trước khi lựa chọn mỹ phẩm đặc trị để trị nám

Xem thêm: Serum trị nám: Tiêu chí lựa chọn và 10 sản phẩm tốt nhất

Các phương pháp tự nhiên hỗ trợ điều trị nám da 

Nhiều người lựa chọn sử dụng nghệ tươi, nha đam, chanh, mật ong,…để làm mờ nám. Đây đều là các nguyên liệu từ tự nhiên, an toàn và lành tính, có khả năng làm sáng da, cung cấp độ ẩm,…Ưu điểm của phương pháp này là chi phí thấp, dễ thực hiện tại nhà, tuy nhiên hiệu quả chưa được kiểm chứng và cần thận trọng với vấn đề kích ứng.

Các nguyên liệu quen thuộc như nghệ, mật ong, chanh,…đều có thể sử dụng làm mặt nạ trị nám

Lưu ý khi điều trị nám da

Điều trị nám da đòi hỏi sự kiên trì, đúng cách và tuân thủ các nguyên tắc chăm sóc da nhằm đạt hiệu quả tốt nhất và tránh tái phát. Dưới đây là những lưu ý quan trọng mà bạn cần biết:

  • Luôn luôn bảo vệ da khỏi ánh nắng mặt trời: Sử dụng các sản phẩm kem chống nắng có có SPF từ 30–50 và PA+++ trở lên, thoa kem chống nắng ít nhất 20 phút trước khi ra ngoài và thoa lại sau mỗi 2–3 giờ. Sử dụng mũ rộng vành, kính râm, khẩu trang để tránh tia UV trực tiếp
  • Kiên trì với liệu trình điều trị: Điều trị nám là một quá trình dài, thường kéo dài từ vài tháng đến hơn một năm, tùy thuộc vào mức độ nám và phương pháp điều trị.
  • Chăm sóc da đúng cách: Xây dựng một chu trình chăm sóc da phù hợp, sử dụng loại mỹ phẩm dịu nhẹ, an toàn, tránh thành phần cồn, hương liệu hoặc chất tẩy mạnh. Sử dụng kem dưỡng ẩm phù hợp để giúp da khỏe mạnh, hỗ trợ quá trình tái tạo và phục hồi sau điều trị.
  • Không tự ý sử dụng thuốc hoặc mỹ phẩm đặc trị: Một số loại thuốc hoặc mỹ phẩm chứa hoạt chất mạnh như hydroquinone, tretinoin có thể gây tác dụng phụ nếu sử dụng sai cách. Luôn tham khảo ý kiến bác sĩ da liễu trước khi bắt đầu bất kỳ liệu trình hoặc sản phẩm mới nào.
  • Chế độ sinh hoạt và dinh dưỡng khoa học: Đảm bảo ăn uống đủ chất, bổ sung thực phẩm giàu vitamin C, E và chất chống oxy hóa như cam, bưởi, rau xanh, các loại hạt. Đừng quên uống đủ nước 2-2.5 lít mỗi ngày và ngủ đủ giấc. 
  • Theo dõi và tái khám định kỳ: Sau khi điều trị, cần theo dõi tình trạng da thường xuyên và tái khám định kỳ để điều chỉnh liệu trình nếu cần thiết. Điều trị nám cần sự hỗ trợ từ bác sĩ da liễu hoặc chuyên gia để đảm bảo an toàn và hiệu quả.
Hiểu rõ những vấn đề cần lưu ý sau điều trị sẽ giúp bạn đạt hiệu quả loại bỏ nám tốt nhất

Biện pháp phòng ngừa nám da

Để không gặp phải tình trạng nám da và nếu có bị thì tình trạng cũng không quá nặng, chúng ta có thể áp dụng một số biện pháp sau đây:

  • Luôn sử dụng kem chống nắng và các biện pháp che chắn khi ra ngoài
  • Sử dụng thực phẩm giàu vitamin C và E
  • Ngủ đủ giấc, tránh căng thẳng, tập thể dục và rèn luyện sức khỏe đều đặn
  • Lựa chọn mỹ phẩm rõ nguồn gốc 
  • Thăm khám da định kỳ với bác sĩ da liễu 

Câu hỏi thường gặp về nám da

  1. Nám da có tự hết không?

Không. Nám da cần được điều trị và có phương pháp chăm sóc da đúng cách nếu không muốn nám quay trở lại. 

  1. Chi phí điều trị nám da là bao nhiêu?

Chi phí chữa nám da có thể dao động từ vài trăm nghìn cho đến hàng chục triệu đồng tùy vào tình trạng, phương pháp, liệu trình điều trị.  

  1. Phương pháp điều trị nám da nào hiệu quả nhất?

Laser là phương pháp được đánh giá mang lại hiệu quả điều trị nám da cao nhất hiện nay. Các thẩm mỹ viện thường kết hợp laser với các phương pháp như tiêm meso, cấy tế bào gốc để đạt hiệu quả tối ưu. 

Kết luận

Nám da không chỉ ảnh hưởng đến thẩm mỹ mà còn gây tác động lớn đến tâm lý. Hiểu rõ nguyên nhân, dấu hiệu và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp sẽ giúp bạn kiểm soát tình trạng này hiệu quả.

Liên hệ Thẩm Mỹ Viện Thiên Hà ngay hôm nay để được chuyên gia tư vấn và đồng hành trong quá trình điều trị nám, giúp bạn lấy lại làn da sáng mịn và tự tin hơn!

Nguồn tham khảo: 

https://www.medicalnewstoday.com/articles/323715

https://www.healthline.com/health/melasma